Kiła – badania laboratoryjne i domowe testy na kiłę

W Europie w ciągu ostatniej dekady o ponad 70% wzrosła liczba chorych na kiłę (syfilis). Jest to zdecydowany faworyt wśród chorób przenoszonych drogą płciową. Kilkanaście lat wstecz w Polsce rocznie wykonywało się nawet 8 milionów badań na kiłę, głównie w ramach profilaktyki podczas okresowych badań pracowniczych. Dziś badań jest mniej niż 100 tyś rocznie. Szybkiemu rozprzestrzenianiu się kiły bardzo służy powszechnie panujący wstyd przed wykonywaniem badań. Dodatkowo choroba może przebiegać w fazie utajenia przez wiele lat, prowadząc w konsekwencji do rozwoju poważnych powikłań. Badania przesiewowe na kiłę można wykonać bez skierowania w prawie każdym laboratorium. Alternatywą są testy diagnostyczne z aptek.

Niska wykrywalności kiły jest w dużym stopniu wynikiem braku powszechnej wiedzy o tym, jak ważne jest regularne wykonywanie badań u osób aktywnych seksualnie.

KILKA FAKTÓW O INFEKCJI

• choroba ma podłoże bakteryjne (krętki Treponema pallidum)
• okres wylęgania, czyli rozwój infekcji waha się od 9 do 90 dni po zakażeniu
• kiła może mieć charakter nabyty (kontakt seksualny, również analny i oralny) lub wrodzony (noworodki z kiłą nabytą w życiu płodowym od matek bardzo często mają wady neurologiczne)
• osoba chora zaraża inne osoby najczęściej przez pierwsze 2 lata od początku własnej infekcji (największa zakaźność)
• infekcja, bez leczenia może trwać wiele lat i prowadzić do powikłań
• możliwy jest przebieg utajony (bezobjawowy) - niewykrywalny bez badań
• kiła późnych etapów może prowadzić m.in. do zmian w sercu, uszkodzenia wzroku i zaburzeń neuro-psychiatrycznych
• z uwagi na zmiany skórne, kiłę często diagnozują dermatolodzy
• w chwili pojawienia się bakterii T.pallidum w organizmie, układ immunologiczny w naturalny sposób próbuje się bronić i produkuje przeciwciała (cząsteczki mające zwalczyć patogen)

BADANIA NA KIŁĘ W LABORATORIUM

Rozpoznanie infekcji opiera się na obrazie klinicznym (objawach, jeżeli pacjent/pancjentka je zauważa), wywiadzie epidemiologicznym (czy osoba była potencjalnie narażona) oraz wynikach badań laboratoryjnych. Badanie na kiłę może zlecić lekarz np. wenerolog, psychiatra czy neurolog w ramach diagnostyki. Natomiast takie badanie może wykonać odpłatnie każdy pacjent.

Badanie w kierunku kiły nie wymaga skierowania lekarskiego. Z uwagi na metody diagnostyczne wykorzystywane do rozpoznania kiły, nie trzeba się specjalnie przygotowywać do pobrania krwi, nie trzeba być również na czczo.

Badania krwi. Rutynowo w laboratoriach do rozpoznania kiły wykorzystuje się metody tzw. serologiczne. Są one oparte na produkowanych przez układ odpornościowy przeciwciał przeciwko T.pallidum. Jeżeli jesteś osobą która miała kontakt z bakteriami wywołującymi kiłę to w Twojej krwi są obecne takie przeciwciała.

W laboratorium można spotkać się z dwoma grupami badań na kiłę:

1. KLASYCZNE, NIESWOISTE (czyli mniej dokładne), aczkolwiek nadal spotykane:

• badanie WR (test Wassermana)
• VDRL (Veneral Disease Research Laboratory)
• USR (Unheated Serum Reagin).

Dlaczego te typy testów są mniej dokładne? Ponieważ zastosowano w nich tzw. antygen zastępczy - zamiast białek krętka jest kardiolipina. Co oznacza, że te testy nie wykrywają stricte przeciwciał przeciw kile, lecz bardzo podobne przeciwciała przeciw-lipidowe.

Co innego może oznaczać dodatni (pozytywny) wynik WR, VDRL i USR? Pozytywny wynik testu nieswoistego może zdarzyć się w przebiegu innych infekcji krętkowych (boreliozy, brucelozy) czy chorób autoimmunologicznych.

2. KRĘTKOWE, SWOISTE (duża czułość i swoistość):

• TPI (T. pallidum immobilization test)
• FTA (Fluorescent Treponemal Antibody)
• FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorbtion Test)
• TPHA (Treponema Pallidum Haemagglutination Assay)
• EIA (enzyme-linked immunosorbent assay)
• WB (Western blot)

Jakie badanie na kiłę wybrać? Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji ds. Chorób Przenoszonych Drogą Płciową - zaleca się, aby badanie przesiewowe było jednym z testów swoistych np. test FTA.

DOMOWA ALTERNATYWA

Szybkie testy diagnostyczne z krwi do samodzielnego wykonania, tak samo wiarygodne!

Na rynku m.in. w aptekach pojawiły się szybkie testy do domowego diagnozowania zakażenia kiłą. Test wykonuje się z krwi pozyskanej z nakłucia palce, a wynik otrzymuje się w 10 minut. Testy te od wielu lat były stosowane przez lekarzy i personel medyczny jako badanie przesiewowe, dlatego są w pełni bezpieczne i wiarygodne.

Tego typu testy również należą do testów swoistych, czyli wykrywają przeciwciała przeciwko kile - zarówno, jeżeli infekcja jest świeża, jak i późna przewlekła. Pamiętaj jedynie, że testy swoiste należy wykonać nie wcześniej, niż 2 tygodnie od możliwości zakażenia. Pozytywny wynik testu należy zawsze skonsultować z lekarzem!

Testy do samokontroli to bardzo dobre rozwiązanie dla osób, które krępują się wizytą w laboratorium.

Jak sprawdzić, czy domowy test na kiłę jest wiarygodny? W Internecie znajdziesz dużo produktów, których jakość może budzić wątpliwości. Bardzo ważne jest, aby:

• na opakowaniu takiego testu widniało wyraźne stwierdzenie "wyrób medyczny do samokontroli"
• symbol IVD
• symbol CE + czterocyfrowy numer (tzw. jednostki notyfikowanej)
• wszelkie opisy na opakowaniu oraz w instrukcji były w języku polskim

...w ten sposób unikniesz zakupu testu z niepewnego źródła a wynik testu wykonanego w domu będzie wiarygodny.

ZDJĘCIA:
Wikipedia
Unsplash